Mengenali Bandar Warisan Kolonial Kuala Lipis

Bernama(Rencana) - 02 Disember, 2009 15:01 PM
Oleh Wan Nor Azura Mior Abd Aziz

KUALA LIPIS, 2 Dis (Bernama) -- Daerah Lipis di Pahang mengangkat beberapa aspek penting dalam sejarah negeri dan negara. Selain bandarnya merupakan bekas ibu negeri Pahang dan pusat pentadbiran negeri, daerah ini juga rumah bagi beberapa nama besar Malaysia. Antara nama-nama terkemuka ini ialah Sultan Pahang, Sultan Ahmad Shah, Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak, Tun Muhamad Ghazali Shafie (bekas menteri Hal Ehwal Dalam Negeri), Wartawan/penulis dan aktivis politik (allahyarham) Ishak Haji Muhammad atau Pak Sako, chef selebriti Redzuwan Ismail (Chef Wan) dan penyanyi kesayangan negara Datuk Siti Nurhaliza Tarudin. Kepada tetamu ke daerah ini, nama-nama ini disebut sebagai produk kebanggaan Lipis. Semasa lawatan Program Kembara Media 2009 ke sini baru-baru ini, rombongan itu dibawa ke rumah keluarga Siti Nurhaliza. Di rumah itu, tetamu dihidangkan nasi lemak dan kuih-muih tradisional seperti kuih koci dan karipap yang dimasak sendiri oleh ibu Siti Nurhaliza, Siti Salmah Bachik. Hidangan itu, menurut ibu Siti yang lebih mesra dengan panggilan "Mak Mah", ialah makanan yang pernah dibawa Siti Nurhaliza berjual semasa zaman beliau bersekolah. Kembara media itu membawa seramai 22 wartawan ke Kuala Lipis, ibu negeri Pahang dari 1898 hingga 1953 sebelum Kuantan diiktiraf sebagai pusat pentadbiran negeri pada 27 Ogos 1955.

DAERAH LIPIS

Lipis, daerah ketiga terbesar di Pahang selepas Jerantut dan Rompin, mempunyai keluasan 527,861 hektar. Sebahagian kawasannya dilitupi alam semula jadi hutan simpan, kawasan hidupan liar, air terjun, jeram, tasik, gua dan gunung.Pegawai Daerah Lipis, Datuk Abu Jamal Nordin berkata Lipis mempunyai pelbagai produk pelancongan termasuk bangunan bersejarah yang dibina pada akhir 1880-an sehingga 1900 pada zaman pemerintahan British.

Sekurang-kurangnya ada 14 bangunan bersejarah di Lipis antaranya bangunan pentadbiran Daerah Lipis dibina pada 1919, Sekolah Menengah Clifford pada 1913, pejabat pos 1910, rumah kediaman bekas Setiausaha Kerajaan dan Masjid Negeri pada 1888 yang masih kekal yang dihasilkan oleh arkitek tempatan, Cina, India dan Arab.

"Bagi menambah baik dan menjadikan bandar warisan ini tumpuan pelancong, sebanyak RM50 juta setahun diperuntuk Kementerian Pelancongan dan kerajaan negeri bagi projek pembangunan secara menyeluruh," kata Abu Jamal.

Bagaimanapun tahun ini Kementerian Pelancongan menyediakan peruntukan lebih RM50 juta bagi pembangunan produk pelancongannya, katanya kepada Bernama selepas taklimat kepada media mengenai Pembangunan Pelancongan Lipis.

Kuala Lipis sendiri mempunyai banyak bangunan dengan seni bina menarik yang boleh dijadikan produk pelancongan.

MASJID NEGERI (MADRASATHUL FIRDAUS)

Masjid Negeri yang juga dikenali sebagai Madrasathul Firdaus merupakan bangunan tertua di bandar Kuala Lipis dan dibina pada tahun 1888 oleh saudagar Arab Yaman yang bernama Habib Hassan. Reka bentuknya mempunyai identiti seni bina Melayu Nusantara dan persamaan pada pengaruh Minangkabau.

Menurut seorang penduduk, Zaki Che Rahmat, satu daripada keistimewaan Masjid Negeri itu ialah ia tidak pernah ditenggelami banjir walaupun Kuala Lipis beberapa kali dilanda banjir besar.

Walaupun kedudukannya di tebing Sungai Jelai, Masjid Negeri ini tidak terjejas semasa banjir besar melanda pada tahun 1971, menurut Zaki yang menetap di Kuala Lipis lebih 60 tahun.

BANGUNAN BEKAS SUK PAHANG

Sebuah rumah bekas kediaman Setiausaha Kerajaan Negeri Pahang Darul Makmur terletak di atas Bukit Bius, Kuala Lipis. Di sinilah tempat lahir Perdana Menteri Keenam Malaysia Datuk Seri Najib Tun Razak.Rumah bersejarah ini siap dibina pada tahun 1920 dan pernah menjadi kediaman rasmi Menteri Besar Pahang.

Bapa Najib, Perdana Menteri Kedua (allahyarham) Tun Abdul Razak Hussein pernah tinggal di sini semasa menjadi setiausaha kerajaan negeri Pahang.Bidan kerajaan Hospital Lipis menyambut Najib semasa dilahirkan di rumah ini.

PAHANG CLUB

Kembara Media itu turut dibawa melawat Pahang Club, sebuah daripada bangunan jajahan yang terawal dibina di Pahang. Penjajah British membina bangunan itu pada tahun 1907 sebagai kediaman Hugh Clifford yang pada ketika itu memegang jawatan Suprintenden Ulu Pahang yang menetap di Kuala Lipis.

Apabila Residen British itu berpindah ke Rumah Residensi pada tahun 1922, rumah kelab itu didiami Inspektor Polis British negeri hingga tahun 1926.Pada pertengahan tahun 1926, rumah kelab ini ditinggalkan dan kemudian kerajaan Inggeris menjadikan rumah itu sebagai kelab khas untuk pegawai-pegawai tinggi British.

Pada tahun 1957, keanggotaan kelab ialah hanya untuk orang kenamaan, orang British dan pegawai tinggi kerajaan, tetapi selepas negara mencapai kemerdekaan, keanggotaannya dibuka kepada semua termasuk rakyat tempatan.

PEJABAT POS

Keunikan bangunan Pejabat Pos Kuala Lipis ialah ia berbentuk bersegi dan bersifat simeteri di mana terdapat sebuah tangga yang berbentuk geometri di bahagian belakangnya.P

ejabat pos yang dibina pada 1910 itu mempunyai keunikan pada bumbung, tingkap dan tangga dan menjalani pelbagai pengubahsuaian hinggalah dinaik taraf pada 2002.

Satu lagi tempat bersejarah yang unik di Lipis ialah batu bertanda kosong yang terletak berdekatan Pejabat Pos di tengah-tengah bandar Kuala Lipis.

Batu yang yang terletak di tepi jalan utama Lipis-Jerantut, menandakan permulaan sukatan jarak bagi negeri Pahang, di mana perkiraan kosong bermula dari Kuala Lipis.

Batu itu dipercayai merupakan pusat bagi Semenanjung Malaysia jika diukur dari satu sudut Garis Pusat.

Bagaimanapun Jabatan Ukur Dan Pemetaan mengesahkan Batu GPS (Global Positioning System) merupakan batu tanda pengukuran yang digunakan oleh jabatan itu.

SEKOLAH MENENGAH CLIFFORD

Para wartawan turut dibawa melawat Sekolah Menengah Clifford, sekolah Siti Nurhaliza semasa remaja, yang pada mulanya dikenali sebagai Government English School.Sekolah itu dibuka pada tahun 1913 dan dinamakan sempena Sir Hugh Clifford, bekas residen British Pahang yang merasmikan sekolah itu pada 1929.

Nama Sekolah Menengah Clifford juga tercatat dalam sejarah sebagai sekolah yang pertama mengadakan School Certificate Class dalam tahun 1936.

Ketibaan anggota media disambut dengan senyuman oleh Pengetua Kanan SMK Clifford, Datin Ragayah Omar yang memberi penerangan mengenai sejarah serta pencapaian terkini sekolah yang menjadi kebanggan rakyat Lipis ini.

Katanya Sekolah Menengah Clifford diisytiharkan Kementerian Pelajaran sebagai sebuah daripada sekolah utama di Malaysia pada tahun 1996. Setahun kemudian menjadi perintis Sekolah Indera Shahbandar Pahang yang mengambil pelajar terpilih tingkatan 4 terpilih dari Sekolah Menengah Clifford.

Di zaman pemerintahan Jepun, sekolah ini dijadikan markas tentera Jepun dan Ibu pejabat Kempetai. Rombongan media turut dibawa melawat sebuah bilik darjah yang pernah dijadikan sebagai bilik tahanan dan penyeksaan sebelum tahanan dikatakan dihantar ke Melaka.Kini bilik itu dijadikan bilik darjah pelajar Tingkatan Enam.

STESEN KERETA API KUALA LIPIS

Perkhidmatan kereta api yang mula beroperasi pada tahun 1926, merupakan jalan darat yang pertama diperkenal di Kuala Lipis di mana sebagai permulaan ia hanya menghubungkan Kuala Lipis ke Johor Baharu di selatan, Chegar Perah di utara dan ke Tumpat, Kelantan.

Ketika zaman pendudukan Jepun dahulu, landasan kereta api yang dibina pada 1920 oleh kerajaan British digunakan sebagai laluan untuk mengangkut tentera Jepun ke Selatan untuk menawan Singapura.

Selain ia penting sebagai pengangkutan utama penduduk setempat, sebahagian besar hasil ekonomi daerah Lipis juga disalurkan melalui perkhidmatan ini seperti emas dan bijih.

KESIMPULAN PROGRAM KEMBARA DAN PERANCANGAN

Menurut Ketua Komunikasi Korporat Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah, Zukri Valenteno, program Kembara Media itu bertujuan membawa wakil media melihat hasil pembangunan yang dijalankan kerajaan negeri di Lipis.

Program yang memberi peluang kepada wakil media mengenali lebih dekat bandar warisan sejarah Kuala Lipis itu bertujuan untuk memberi maklumat kepada rakyat akan pembangunan yang dijalankan serta usaha menarik pelancong ke Pahang.

Program tiga hari yang bermula 15 Nov itu diadakan dengan kerjasama Jabatan Penerangan, Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah serta Majlis Daerah Lipis.

/...